Hotel Grand Karel V: ‘Waar verduurzaming niet kan, willen we dat elders compenseren’

Grand Hotel Karel V is gevestigd in een eeuwenoud monumentaal pand. Een verbouwing aan de buitenkant om het hotel energiezuiniger te maken of zonnepanelen op het dak of in de tuin zitten er dus niet in. “Als het op de ene plek niet kan, moeten we het ergens anders goedmaken”, zegt Maxime Busnel, Commercieel Manager van het Utrechtse vijfsterrenhotel. “Duurzaamheid is immers een integraal onderdeel van onze bedrijfsvoering, niet alleen voor gasten maar ook voor medewerkers.”

Het feit dat Grand Hotel Karel V al over vijf sterren beschikt, wil geenszins zeggen dat er stilgezeten wordt in de Utrechtse binnenstad. Het hotel met de eeuwenoude binnentuin staat aan de vooravond van een flinke upgrade van een aantal monumentale kamers. Busnel: “De kamers in de Romeinse Vleugel hebben we eerst aangepakt. De inrichting stamde uit 2008 en was aan vervanging toe. Er zaten bijvoorbeeld enorme badkamers in, dat is niet echt meer van deze tijd. Als het goed is, kunnen de eerste gasten per 1 juli in die vernieuwde kamers. Komende zomer krijgt het restaurant een soft renovation en hopelijk kunnen we vanaf volgend jaar de Napoleontische Vleugel aanpakken. We zitten nu eenmaal in een oud complex dat om veel onderhoud vraagt.” 

Grote uitdaging op het gebied van duurzaamheid is de leeftijd en de monumentale status van het pand. “Het energieverbruik is daardoor hoger dan in de meeste hotels, ook al omdat er in de monumentale gedeeltes van het complex enkel glas in de ramen zit. Maar duurzaamheid is meer dan alleen energie. Dus zijn we op andere vlakken erg actief met de verduurzaming van onze bedrijfsvoering.” 

Zo zijn er verschillende maatschappelijke initiatieven waar Karel V aan bijdraagt en gebruikt de keuken kruiden en gewassen uit de eigen kruidentuin. Er is een eetbare bloementuin en de originele boomgaard met appels, peren en mirabellen wordt goed gebruikt voor zelfgemaakte gin, eau de vie, mirabellenbier en desserts. “Het oorspronkelijke gebouw stamt uit de veertiende eeuw en heeft eeuwenlang dienst gedaan als autarkisch – zelfvoorzienend – klooster. De tuin speelde toen al een belangrijke rol in de voedselvoorziening,” vertelt Busnel. 

Ook probeert Karel V zoveel mogelijk circulair te zijn en haalt het alle ingrediënten voor de keukens zo dicht mogelijk uit de omgeving van Utrecht. “Onze directeur is bestuurslid van de moestuin Maarschalkerweerd, een moestuin waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werken. Zij leveren ook een gedeelte van onze groenten.” 

Verder heeft Karel V een samenwerking met De Clique, een Utrechts initiatief waarbij keukenafval wordt ingezameld en verwerkt tot compost waarop gewassen worden gekweekt. “Die wij vervolgens weer op onze, deels vegetarische, menukaart hebben staan,” zegt Busnel. “Op ons koffiedik kweken ze bijvoorbeeld oesterzwammen. Door de samenwerking met Purezza, waarbij we plat en bruisend tapwater in glazen flessen serveren, besparen we fors op het gebruik van plastic. Het mineraalwater hoeft hierdoor niet speciaal opgepompt te worden uit de bodem van de Utrechtse Heuvelrug.”

Op het dak en in de tuin mogen dan geen zonnepanelen geplaatst worden, Karel V koopt wel groene energie in om de uitstoot zoveel mogelijk te compenseren. Bij de verbouwing van de kamers is bovendien geprobeerd om zoveel mogelijk nog goede meubels te herstofferen in plaats van te vervangen. Wat het hotel niet meer kon hergebruiken, is weggegeven aan goede doelen. 

Wanneer de verbouwing achter de rug is, kunnen gasten waarschijnlijk niet meer kiezen uit heel veel verschillende losse producten in de badkamer. Momenteel wordt onderzocht of ook daar een verduurzamingsslag gemaakt kan worden. “Best een lastig vraagstuk”, meent Busnel. “We zijn nu eenmaal een luxe hotel en gasten verwachten een bepaalde standaard. Dat strookt niet altijd met duurzaamheid of milieuvriendelijkheid. Eigenlijk verwachten onze gasten bijvoorbeeld dat hun badlinnen iedere dag verschoond wordt. Dus dat bieden we wel aan, ondanks dat er in de kamers bordjes geplaatst zijn waarbij badlinnen nogmaals gebruikt kan worden als het opgehangen is.” 

Sowieso merkt Busnel dat individuele gasten nog maar nauwelijks een hotel selecteren op duurzaamheidscriteria. “Voor de zakelijke markt, waarbij bedrijven kamers of vergaderruimtes reserveren, speelt duurzaamheid overigens wel een steeds grotere rol.”

Hotel Karel V is gevestigd in een klooster dat stamt uit de veertiende eeuw. Het werd bewoond door ridders en priesters die de geloften van armoede, kuisheid en gehoorzaamheid hadden afgelegd. Tussen 1823 en 1990 deed het gebouw dienst als militair hospitaal. In 1992 werd begonnen met de renovatie van het complex, dat sindsdien is uitgeroepen tot nationaal monument. Er werden overblijfselen gevonden van een schoorsteenmantel met het wapenschild van Karel V: de tweekoppige adelaar, uitgehouwen in zandsteen. Deze is nu te bewonderen in het restaurant Karel 5.

“Gasten, maar ook de eigen medewerkers, worden gestimuleerd zoveel mogelijk met het openbaar vervoer of de fiets naar het hotel te komen”, gaat Busnel verder. De meest rigoureuze ingreep in de dagelijkse gang van zaken is dat de hotelkamers op de bovenste verdieping in de zomer bij hele hoge buitentemperaturen niet verhuurd worden. “Die kamers liggen onder een schuin dak”, legt Busnel uit. “Tijdens de afgelopen hete zomers waren die bijna onmogelijk te koelen. Het kost belachelijke hoeveelheden energie om daar een airconditioning te laten loeien. Afgelopen jaar hebben we er daarom voor gekozen om die kamers als een apart kamertype aan te bieden en ze tijdens hele warme periodes uit de verhuur te halen door de volledige verdieping af te sluiten.”

Alle inspanningen op het gebied van duurzaamheid en milieu hebben ertoe geleid dat Karel V het duurzaamheidslabel ‘Green Key Gold’ mag voeren. “Daaraan zie je dat we er echt op veel vlakken aandacht aan besteden,” zegt Busnel. “Helemaal wanneer je weet dat we op het gebied van energie niet veel punten kunnen scoren.” De criteria die Green Key hanteert worden niet bewaakt door een extern adviseur of speciale duurzaamheidsmanager maar door een interne ‘mini-taskforce’ waar ook de directeur en de front-office manager in zitten. Die groep houdt continu de vinger aan de pols. “We zijn natuurlijk een stand-alone hotel,” legt de commercieel manager uit. “We horen niet bij een keten. Dat maakt het aan de ene kant makkelijk om snel veranderingen door te voeren, maar het betekent tegelijkertijd dat er geen allesoverstijgende duurzaamheidsstrategie is die van bovenaf kan worden opgelegd of uitgerold. Maar volgens mij doen we er alles aan om zo groen mogelijk te opereren. Dat zijn we aan onze stand verplicht. Door onze prachtige binnentuin – echt een oase in de stad – hebben we aan de buitenkant een heel groen uiterlijk. Dat willen we zoveel mogelijk doortrekken naar binnen,” besluit Busnel. “En nogmaals: daar waar verduurzaming op de ene plek niet kan of mag, willen we dat op een andere plek goedmaken.”

Naast monumentale platanen en een klassieke fontein herbergen de stadstuinen van Hotel Karel V een originele boomgaard met appels, peren en mirabellen, maar ook de kruidentuin voor het restaurant Karel 5.

In de klassieke middeleeuwse eetzaal van het complex zetelt restaurant Karel 5. Vlak voor het ter perse gaan van deze editie van HOTELVAK kreeg Chef de Cuisine Leon Mazairac te horen dat Karel 5 zijn eerste Michelinster heeft gekregen. Dit is wat de jury van de prestigieuze restaurantgids schrijft: “Deze historische oase verenigt luxe met authenticiteit. U eet onder kristallen luchters, bewondert oude schilderijen en sculpturen, en luncht bij mooi weer op het zalige tuinterras.”